ផលិតផលបន្ថែម ស្មាយ ឡាយហ្វ៍ ការពារជំងឺមហារីក

“វេជ្ជបណ្ឌិត” សំដៅដល់ វេជ្ជបណ្ឌិតសម័យទំនើប ដែលមានសញ្ញាបត្រវេជ្ជសាស្រ្តទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងសុខាភិបាល និងបានចុះបញ្ជីស្របច្បាប់នៅគណៈគ្រូពេទ្យកម្ពុជា ដើម្បីប្រកបវិជ្ជាជីវៈព្យាបាលតាមបែបវេជ្ជសាស្រ្ដ ឬសេវាកម្មវះកាត់ ដែលមិនមែនជាអ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រង ប្ដី ឬប្រពន្ធរបស់អ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រង ឬកូនចៅរបស់អ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រងឡើយ។

“ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ” សំដៅដល់ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយមានភស្តុតាងច្បាស់លាស់របស់វេជ្ជបណ្ឌិត បញ្ជាក់អំពីជំងឺមហារីកកម្រិតធ្ងន់ ឬជំងឺមហារីកម្រិតស្រាល ដូចដែលបានកំណត់ក្នុងបណ្ណសន្យារ៉ាប់រងនេះ។ ក្នុងករណីដែលពុំមានភស្ដុតាងច្បាស់លាស់ ភស្ដុតាងដែលអាចប្រើប្រាស់ជំនួសបានអាចជារបាយការណ៍ដែលបានមកពីការពិនិត្យវិទ្យុសាស្ដ្រ (radiological) គ្លីនីក (clinical) ជាលិកាសាស្រ្ត (histological) ឬការពិនិត្យនៅមន្ទីរពិសោធន៍ (laboratory examination)។

“ជំងឺមហារីកកម្រិតធ្ងន់ (Major Cancer)” ត្រូវបានកំណត់ដោយវត្តមាននៃដុំសាច់មហារីកកាច (malignant tumor) ដែលបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យយ៉ាងច្បាស់លាស់ ដោយមានការបញ្ជាក់ពីការធ្វើជាលិកាវិភាគ (histopathological confirmation) និងកំណត់អត្តសញ្ញាណដោយការលូតលាស់របស់កោសិកាមហារីកដែលមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន រួមទាំងមានការរាលដាល និងការបំផ្លាញដល់ជាលិកាធម្មតា។ ពាក្យថាដុំសាច់មហារីក គឺរួមបញ្ចូលទាំងមហារីកឈាម (Leukemia) មហារីកក្រពេញទឹករងៃ ឬដុំមហារីក ដុំពក មហារីកខួរឆ្អឹង (Lymphoma) និងមហារីកស្បែក (Sarcoma)។

ករណីដែលមិនរាប់បញ្ចូលថាជាមហារីកកម្រិតធ្ងន់មានដូចជា៖

១. ប្រភេទដុំសាច់ ដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ជាលិកាវិភាគ ជាប្រភេទណាមួយដូចខាងក្រោម៖

ក. ដុំសាច់ដែលនឹងវិវត្តទៅជាដុំមហារីក (Pre-malignant)

ខ. ដុំសាច់ដែលមិនមានការរាលដាល (Non-invasion)

គ. ក្រុមកោសិកាដែលមានការលូតលាស់ខុសប្រក្រតី តែមិនទាន់មានការរីករាលដាលទៅជាលិកាផ្សេងៗក្បែរនោះ (Carcinoma-in-situ (CIS))

ឃ. ដុំសាច់ដែលជិត ឬអាចក្លាយជាដុំមហារីក (Having borderline malignancy)

ង. ដុំសាច់ដែលអាចនឹងក្លាយទៅជាដុំមហារីកកម្រិតណាមួយ (Having any degree of malignant potential)

ច. ដុំសាច់ដែលសង្ស័យថាជាដុំមហារីក (Having suspicious malignancy)

ឆ. ជាលិកាដែលលូតលាស់មិនប្រក្រតីដែលមានស្ថានភាពមិនច្បាស់លាស់ ឬមិនអាចដឹងប្រាកដបាន (Neoplasm of uncertain or unknown behavior) ឬ

ជ. មហារីកមាត់ស្បូនកម្រិត១ (CIN-១) មហារីកមាត់ស្បូនកម្រិត១ (CIN-១) និងមហារីកមាត់ស្បូនកម្រិត៣ (CIN-៣)

២. ជំងឺមហារីកកោសិកាស្បែកដែលមិនមែនជាដុំមេឡានីន (non-melanomas skin carcinoma) លើកលែងតែមានភស្តុតាងថាមានការរាលដាលទៅប្រព័ន្ធទឹករងៃ ឬលើសពីនេះ
៣. ដុំសាច់មហារីកស្បែកដែលកើតពីបណ្តុំសារជាតិមេឡានីន (malignant melanoma) ដែលមិនមានការរាលដាលលើសពីស្រទាប់អេពីឌែម (epidermis)
៤. គ្រប់ជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាត (Prostate Cancer) ដែលបានធ្វើជាលិកាវិភាគជាមួយលទ្ធផល T1N0M0 (ការចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ជំងឺមហារីកតាមចំណាត់ថ្នាក់ TNM) ឬទាបជាងនេះ ឬមហារីកក្រពេញប្រូស្តាតដែលមានចំណាត់ថ្នាក់សមមូល ឬទាបជាងនេះ
៥. គ្រប់ជំងឺមហារីកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីត (Thyroid Cancer) ដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ជាលិកាវិភាគ T1N0M0 (ការចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ជំងឺមហារីកតាមចំណាត់ថ្នាក់ TNM) ឬទាបជាងនេះ
៦. គ្រប់ជំងឺមហារីកប្លោកនោម (Urinary Bladder) ដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ជាលិកាវិភាគ T1N0M0 (ការចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ជំងឺមហារីកតាមចំណាត់ថ្នាក់ TNM) ឬទាបជាងនេះ
៧. គ្រប់ជំងឺមហារីកក្រពះពោះវៀន (Gastro-Intestinal Stromal) ដែលមានចំណាត់ថ្នាក់ជាលិកាវិភាគ T1N0M0 (ការចាត់ចំណាត់ថ្នាក់ជំងឺមហារីកតាមចំណាត់ថ្នាក់ TNM) ឬទាបជាងនេះ ហើយដែលមានចំនួនគ្រាប់មីតូស (mitotic) តិចជាង ឬស្មើ ៥/៥០ HPFs
៨. ជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាមរ៉ាំរ៉ៃ (Chronic Lymphocytic Leukemia) ដែលតូចជាងកម្រិតទី៣នៃ ចំណាត់ថ្នាក់ RAI ។

“ជំងឺមហារីកកម្រិតស្រាល (Minor Cancer)” លក្ខខណ្ឌខាងក្រោមត្រូវបានរាប់បញ្ចូល៖

១. ក្រុមកោសិកាដែលមានការលូតលាស់ខុសប្រក្រតី តែមិនទាន់មានការរីករាលដាលទៅជាលិកាផ្សេងៗក្បែរនោះ Carcinoma-in-situ (CIS) មានន័យថាជាការលូតលាស់បណ្តុំថ្មីដោយខ្លួនឯងនៃកោសិកាមហារីកក្នុងដែនកំណត់នៃកោសិកាដែលវាបានចាប់កំណើត ហើយមិនទាន់មានការរាលដាល និង/ឬ ការបំផ្លាញទៅលើជាលិកាដែលនៅជុំវិញនោះ។ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យនៃ CIS ត្រូវតែមានការបញ្ជាក់គាំទ្រពី របាយការណ៍នៃការធ្វើជាលិកាវិភាគ (histopathological report)។
ក្នុងករណីមាត់ស្បូន ការយកសំណាកមាត់ស្បូនមកពិនិត្យ (PAP Smear) តែម្យ៉ាងមិនអាចទទួលយកបានទេ ហើយគួរតែមានការបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់លាស់ពីការច្រឹបយកជាលិកាស្បូន (Cone Biopsy) ឬ ការថតឆ្លុះមាត់ស្បូន (Colposcopy) ដោយមានរបាយការណ៍នៃការច្រឹបសាច់មាត់ស្បូនយកមក ពិនិត្យ (Cervical Biopsy) ច្បាស់លាស់បញ្ជាក់នូវវត្តមាននៃ CIS ។ ចំណាត់ថ្នាក់នៃជាលិកាថ្មីដែល លូតលាស់មិនប្រក្រតីក្នុងស្រទាប់ស្បែកនៃមាត់ស្បូន (Cervical Intraepithelial Neoplasia (CIN) ដែលបង្ហាញថាជាកម្រិត១ (CIN១) កម្រិត២ (CIN២) កម្រិត៣ (CIN៣) (ក្នុងករណីដែលមានកោសិកា ដែលលូតលាស់មិនប្រក្រតីធ្ងន់ធ្ងរដែលជាសញ្ញានៃការចាប់ផ្តើមវិវត្តទៅជាជំងឺមហារីក (Severe Dysplasia) ដោយគ្មាន CIS) មិនស្របទៅតាមនិយមន័យដែលតម្រូវ និង មិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូល ឡើយ។

២. ជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាមរ៉ាំរ៉ៃដំណាក់កាលដំបូង (Chronic lymphocytic leukemia (CLL))៖ ជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាមរ៉ាំរ៉ៃកម្រិត១ (RAI ១) ឬកម្រិត២ (RAI ២)។ ជំងឺមហារីកគ្រាប់ឈាមរ៉ាំរ៉ៃកម្រិត០ (RAI 0) ឬទាបជាងនោះមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលទេ។

៣. ជំងឺមហារីកស្បែកដែលកើតឡើងដោយបណ្តុំសារជាតិមេឡានីន (Malignant Melanoma) ដែលបានធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យដោយ ផ្អែកលើលទ្ធផលច្រឹបសាច់ទៅវិភាគដែលមិនមានការរាលដាលទៅផុតពីស្រទាប់ស្បែកខាងលើ (Epidermis)។ ស្ថានភាពស្បែកដែលមិនមែនជាបណ្តុំនៃសារជាតិមេឡានីនមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលទេ។

៤. ជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាតដំណាក់កាលដំបូង (Early Prostate Cancer)៖ ជំងឺមហារីកក្រពេញប្រូស្តាតដែលបានធ្វើជាលិកាវិភាគជាមួយលទ្ធផល T1N0M0 ដោយប្រើប្រាស់ចំណាត់ថ្នាក់ TNM ។

៥. ជំងឺមហារីកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតដំណាក់កាលដំបូង (Early Thyroid Cancer)៖ ជំងឺមហារីកក្រពេញ ទីរ៉ូអ៊ីតដែលបានធ្វើជាលិកាវិភាគដោយប្រើប្រាស់ចំណាត់ថ្នាក់ TNM ដែលមានលទ្ធផល T1N0M0 ក៏ដូចជាជំងឺមហារីកក្រពេញទីរ៉ូអ៊ីតទម្រង់ Papillary microcarcinoma ដែលមានអង្កត់ផ្ចិតតូចជាង ២ សង់ទីមែត្រ។

៦. ជំងឺមហារីកប្លោកនោមដំណាក់កាលដំបូង (Bladder Cancer)៖ ជំងឺមហារីកប្លោកនោមដែលបានធ្វើជាលិកាវិភាគដោយប្រើប្រាស់ចំណាត់ថ្នាក់ TNM ដែលមានលទ្ធផល T1N0M0 ក៏ដូចជាជំងឺមហារីកប្លោកនោមទម្រង់ Papillary microcarcinoma។

“មន្ទីរពេទ្យ” សំដៅដល់ គ្រឹះស្ថានបងើ្កតឡើងស្របច្បាប់ ​​​​​​​​​​​​​​ដែល​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​ប្រតិបត្តិដោយអនុលោមទៅតាមច្បាប់ប្រចាំប្រទេសនៃ​ទីតាំងមន្ទីរពេទ្យ ព្រមទាំងបានចុះបញ្ជីជាមន្ទីរពេទ្យ ហើយថែមទាំង៖

១. អាចផ្ដល់នូវការថែទាំ និងការព្យាបាលដល់អ្នកជំងឺ និងអ្នករបួសដែលអាចឲ្យធ្វើការសម្រាកព្យាបាលជំងឺនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ
២. មានគ្រឿងបរិក្ខារសម្រាប់ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ការព្យាបាល និងការវះកាត់ធំៗ
៣. អាចផ្ដល់នូវសេវាកម្មគិលានុបដ្ឋាកពេញម៉ោង
៤. ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់គ្រូពេទ្យដែលបានចុះបញ្ជី
៥. ​មិនមែនជាគ្លីនិកបឋម មណ្ឌលកែប្រែ កន្លែងមើលថែចាស់ជរា អ្នកដែលមានបញ្ហាសតិ អ្នកដែលញៀនគ្រឿងស្រវឹង ឬ ថ្នាំញៀន គិលានុបដ្ឋាន កន្លែងសម្រាក ឬកន្លែងសម្រាប់មនុស្សទើបតែងើបពីឈឺឡើយ។

“អ្នកជំងឺដែលសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យ” (inpatient) សំដៅលើ អ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រងដែលត្រូវបានទទួលឲ្យសម្រាកព្យាបាលនៅមន្ទីរពេទ្យយ៉ាងតិច ៦ (ប្រាំមួយ) ម៉ោងជាប់គ្នា ហើយត្រូវបានចុះឈ្មោះជាអ្នកជំងឺដែលសម្រាកព្យាបាលក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ក្នុងបញ្ជីមន្ទីរពេទ្យ បន្ទាប់ពីមានការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងការណែនាំរបស់វេជ្ជបណ្ឌិត ទៅតាមបទដ្ឋានវេជ្ជសាស្រ្ត និងក្នុងរយៈពេលសមស្របណាមួយទៅតាមស្ថានភាពនៃជំងឺមហារីកនីមួយៗ។

“ភាពចាំបាច់ផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត” សំដៅលើ សេវាកម្មផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តដែលមានលក្ខខណ្ឌដូចខាងក្រោម៖

១. បង្ហាញថាសមហេតុផល ដោយផែ្អកលើការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាល ទៅតាមស្ថានភាពជំងឺមហារីករបស់អ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រង ​
២. មានចំនុចបង្ហាញតាមបែបវេជ្ជសាស្រ្តយ៉ាងច្បាស់លាស់ ដោយផ្អែកទៅតាមបទដ្ឋានវេជ្ជសាស្រ្តទំនើប ​
៣. មិនត្រូវធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងផ្ដល់ភាពងាយស្រួលដល់ភាគីណាមួយ មិនថាជាអ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រង ក្រុមគ្រួសាររបស់អ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រង ឬអ្នកដែលផ្ដល់សេវាកម្មផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្ត និង ​
៤. ត្រូវតែជាការព្យាបាលផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តត្រឹមត្រូវ ដោយផ្អែកទៅតាមបទដ្ឋានវេជ្ជសាស្រ្ដនៃការយកចិត្តទុកដាក់ក្នុងការថែទាំ និងដែលចាំបាច់ទៅតាមស្ថានភាពជំងឺមហារីករបស់អ្នកត្រូវបានធានារ៉ាប់រង។